Ο Πελοποννησιακός πόλεμος θεωρείται ίσως το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία της Αρχαίας Αθήνας. Το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου, 431-411 π.Χ., το κατέγραψε ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης, ενώ το τελευταίο κομμάτι του το ιστόρησε αργότερα ο επίσης Αθηναίος στρατηγός και ιστορικός Ξενοφών.

Πρόκειται για τη διαμάχη μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης.Μια διαμάχη που έχει τις ρίζες της στους Περσικούς πολέμους (5ος αι. π.Χ.). Όταν αυτοί τελείωσαν οι Αθηναίοι ανέλαβαν την ηγεσία του πολέμου ενάντια στην Περσία στις ελληνικές ακτές της Μ. Ασίας. Στην πραγματικότητα, ήταν ο πόλεμος ανάμεσα στις Δημοκρατίες υπό την ηγεσία της Αθήνας και τις Ολιγαρχικές πόλεις υπό τους Σπαρτιάτες. Και αυτό γιατί στο εσωτερικό πολλών πόλεων ξέσπασαν εμφύλιες πολιτικές διαμάχες ανάμεσα στους δημοκρατικούς και ολιγαρχικούς.

Ένα από τα δραματικότερα επεισόδια του Πελοποννησιακού Πολέμου ήταν  ο Διάλογος των Μηλίων με τους Αθηναίους που εξιστορείται στο 5ο βιβλίο της Ιστορίας του Θουκυδίδη. Το περιστατικό συνέβη το 416 π.Χ.. Οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στην Μήλο, μια μικρή, Λακεδαιμονική αποικία, με σκοπό να την αναγκάσουν να ενταχθεί στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Οι Μήλιοι ζήτησαν να γίνει σεβαστό το δικαίωμά τους να μείνουν ουδέτεροι στη σύγκρουση των Αθηναίων με τη Σπάρτη. Τελικά οι Αθηναίοι εκμεταλλευόμενοι την τεράστια στρατιωτική τους υπεροχή καταλαμβάνουν την Μήλο και εξανδραποδίζουν το σύνολο των κατοίκων της, εγκαθιστώντας στο νησί Αθηναίους εποίκους. Ο διάλογος αυτός έχει μείνει στην ιστορία ως η αντιπαράθεση του δικαίου έναντι της ισχύος.

Ο πόλεμος κατέληξε με την ήττα της Αθήνας. Η εφημερίδα "Καθημερινή" σε άρθρο της στις 25-1-2010, αναφέρει ότι οι Financial Times, σε ρεπορτάζ τους, παρομοιάζουν το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου με την τωρινή περίοδο που διανύει η χώρα μας. Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι οι Αθηναίοι κλήθηκαν να εφαρμόσουν τους αυστηρούς όρους που τους έθεσαν οι Σπαρτιάτες, καθώς και ένα νέο πολιτειακό καθεστώς. Έτσι και τώρα, οι σημερινοί Έλληνες καλούνται να υιοθετήσουν τους αυστηρούς όρους που τους θέτουν οι Ευρωπαίοι εταίροι.

Ακολουθεί παρακάτω ένα δραματοποιημένο ιστορικό ντοκυμαντέρ σχετικά με τον Πελοποννησιακό πόλεμο: