Η Οδύσσεια μιας λέξης

Η σημασία των λέξεων δεν είναι δεδομένη και αναλλοίωτη ούτε καν στη συγχρονία τους, αφού επικοινωνιακό πλαίσιο και ποικιλώνυμα συμφραζόμενα επιδρούν καθοριστικά στη διαμόρφωση τους. Πόσο μάλλον, όταν αυτές έχουν πίσω τους μια πλούσια ιστορία και διαχρονική παρουσία στο λεξιλόγιο μιας γλώσσας κι όταν έχει πια χαθεί η ετυμολογική διαφάνειά τους. Στην ενότητα αυτή λοιπόν θα παρακολουθούμε τις σημασιολογικές μεταπτώσεις λέξεων που χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη με εμφανή σημασιολογική διαφοροποίηση από την αρχική τους σημασία.

Το τραγούδι της ημέρας

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Μικρός Τιτανικός

Ποιητικά θραύσματα

Όπως αργεί τ' ατσάλι να γίνει κοφτερό και χρήσιμο μαχαίρι

έτσι αργούν κ' οι λέξεις ν' ακονιστούν σε λόγο.

Στο μεταξύ

όσο δουλεύεις στον τροχό

πρόσεχε μην παρασυρθείς

μην ξιπαστείς

απ' τη λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων.

Σκοπός σου εσένα το μαχαίρι.

Άρης Αλεξάνδρου, Το μαχαίρι