Η Οδύσσεια μιας λέξης

Η σημασία των λέξεων δεν είναι δεδομένη και αναλλοίωτη ούτε καν στη συγχρονία τους, αφού επικοινωνιακό πλαίσιο και ποικιλώνυμα συμφραζόμενα επιδρούν καθοριστικά στη διαμόρφωση τους. Πόσο μάλλον, όταν αυτές έχουν πίσω τους μια πλούσια ιστορία και διαχρονική παρουσία στο λεξιλόγιο μιας γλώσσας κι όταν έχει πια χαθεί η ετυμολογική διαφάνειά τους. Στην ενότητα αυτή λοιπόν θα παρακολουθούμε τις σημασιολογικές μεταπτώσεις λέξεων που χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη με εμφανή σημασιολογική διαφοροποίηση από την αρχική τους σημασία.

Το τραγούδι της ημέρας

Νίκος Πορτοκάλογλου , Θάλασσά μου σκοτεινή

Ποιητικά θραύσματα

Κι αν έσβησε σαν ίσκιος τ' όνειρό μου,

κι αν έχασα για πάντα τη χαρά,

κι αν σέρνομαι στ' ακάθαρτα του δρόμου,

πουλάκι με σπασμένα τα φτερά·

κι αν έχει, πριν ανοίξει, το λουλούδι

στον κήπο της καρδιά μου μαραθεί,

το λεύτερο που εσκέφτηκα τραγούδι

κι αν ξέρω πως ποτέ δε θα ειπωθεί·

κι αν έθαψα την ίδια τη ζωή μου

βαθιά μέσα στον πόνο που πονώ --

καθάρια πώς ταράζεται η ψυχή μου

σα βλέπω το μεγάλο ουρανό,

η θάλασσα σαν έρχεται μεγάλη,

και ογραίνοντας την άμμο το πρωί,

μου λέει για κάποιο γνώριμο ακρογιάλι,

μου λέει για κάποια που 'ζησα ζωή!

Κ. Καρυωτάκης, Κι αν έσβησε σαν ίσκιος.