Η εποχή μεταξύ του 1483 και 1493 ήταν γεμάτη ενδιαφέρον για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. Μελετώντας και εκτελώντας την κατασκευή ενός κολοσσιαίου αγάλματος αλόγου που όλοι θεωρούσαν ότι θα ήταν το αριστούργημά του, ο μεγάλος πανεπιστήμονας έκανε διάλειμμα παρατηρώντας και καταγράφοντας διάφορα αξιοπερίεργα του γύρω του κόσμου σε ένα σημειωματάριο. Σήμερα, πάνω από 500 χρόνια μετά, το σημειωματάριο αυτό είναι γνωστό ως Κώδικας Λέστερ (Codex Leicester) και, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί την απόδειξη ότι ο Λεονάρντο είχε πλησιάσει τη λύση του μυστηρίου των απολιθωμάτων.

Η ταυτότητα των απολιθωμάτων αποτελούσε μείζον επιστημονικό ζήτημα κατά την Αναγέννηση. Η γνώση των αρχαίων Ελλήνων ότι ορισμένα από αυτά ήταν απομεινάρια θαλάσσιων οργανισμών που στερεοποιήθηκαν όταν το περιβάλλον τους μεταβλήθηκε σε ξηρά, είχε χαθεί και οι αναγεννησιακοί φυσιοδίφες τα θεωρούσαν είτε ανόργανους γεωλογικούς σχηματισμούς είτε σκελετούς ζώων που χάθηκαν κατά τον Βιβλικό Κατακλυσμό. Η σημερινή μας άποψη αποκρυσταλλώθηκε μόνο μετά τον Διαφωτισμό, ενώ τα «αποτυπώματα» των προϊστορικών μικροοργανισμών ερευνήθηκαν κατά κόρον από τον Δαρβίνο.
Στο σημειωματάριο του Λεονάρντο όμως υπάρχουν παρατηρήσεις που δείχνουν ότι ο ίδιος είχε κατανοήσει την καταγωγή και τη φύση των απολιθωμάτων ως οργανικών καταλοίπων. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του, θεωρούσε αξιοπερίεργο το γεγονός ότι οι σχηματισμοί που σήμερα αποκαλούμε απολιθώματα βρίσκονταν πάντα σε προσχωσιγενή πετρώματα που έμοιαζαν να ήταν κάποτε ωκεάνια. Αν οι σχηματισμοί ήταν ανόργανοι, θα απαντιόταν σε κάθε πέτρωμα, ενώ ίχνη ανάπτυξης τα οποία έφεραν, συνηγορούσαν στο γεγονός ότι είχαν αναπτυχθεί και μάλιστα σε ελεύθερο περιβάλλον, εκτός του πετρώματος. Στη γνώση ότι ήταν βιολογικοί οργανισμοί συντελούσαν και τα ίχνη σκωριοειδών οργανισμών, οι οποίοι διαπερνούσαν τα όστρεα για να τραφούν. Τέτοια ίχνη υπήρχαν στα ίδια τα απολιθώματα αλλά και στο βράχο γύρω τους.

Αν ο Λεονάρντο είχε δημοσιοποιήσει τις παρατηρήσεις του, ίσως η επιστήμη είχε αναπτυχθεί ακόμα γρηγορότερα απ' ότι συνέβη. Το σημειωματάριό του πάντως είχε ήδη εκτιμηθεί δεόντως, πολύ πριν την αποκάλυψη του περιεχομένου του: σε δημοπρασία το 1994 πουλήθηκε στον Bill Gates αντί 30 εκατομμυρίων δολαρίων, και είναι μέχρι σήμερα το ακριβότερο βιβλίο του κόσμου.

Πηγή: Arxaiologia on line από New Scientist