Έκτορας και Ανδρομάχη

Κεντρικό επεισόδιο της Ζ ραψωδίας είναι η συνάντηση του Έκτορα με την Ανδρομάχη και το γιο τους Αστυάνακτα. Τους βλέπει ίσως για τελευταία φορά. Εδώ ο ποιητής δείχνει την ανθρώπινη πλευρά των ηρώων του, κάνοντας ένα διάλειμμα μέσα στον πολεμικό όλεθρο. Μια συγκινητική και ζεστή οικογενειακή στιγμή.

Η Ανδρομάχη με δάκρυα στα μάτια παρακαλεί τον Έκτορα να μην κατεβεί στη μάχη γιατί, αν σκοτωθεί, θα αφήσει το παιδί του ορφανό και την ίδια ολομόναχη, μια και ο Αχιλλέας ξεκλήρισε την πατρική της οικογένεια.

Ο Έκτορας προσπαθεί να την παρηγορήσει. Τα γνωρίζει όσα του λέει. Πονεί για την τύχη της Τροίας για την οποία είναι βέβαιος ότι θα καταστραφεί. Πονεί για το θάνατό του και για τη διαγεγραμμένη μοίρα της γυναίκας του. Όμως η ηρωική του φύση και το αξίωμά του δεν του επιτρέπουν να προδώσει την πατρίδα του και να απογοητεύσει τους Τρώες. Ύστερα παίρνει στην αγκαλιά του τον Αστυάνακτα και εύχεται στο μέλλον να γίνει ο γιος του δυνατός βασιλιάς, πιο ξακουστός από τον πατέρα του.

Στο παραπάνω τραγούδι (Μάνος Χατζιδάκις, Ιάκωβος Καμπανέλλης, ερμηνεία Λάκης Παπάς) η Ανδρομάχη προτρέπει τον Έκτορα να πάει στη μάχη. Του λέει ότι πρέπει να αγαπάει τη ζωή και να λαχταρά να ζήσει, αλλιώς δεν κάνει για πόλεμο. Το τραγούδι μιλάει και για το σήμερα, για έναν σύγχρονο πόλεμο. Ο σημερινός στρατιώτης (αντίστοιχος του ομηρικού Έκτορα) λέει ότι «η κόρη του Γαβρίλη» (η αντίστοιχη Ανδρομάχη) του φωνάζει πως αν είναι ερωτευμένος και έχει μιαν αγάπη να τον περιμένει, τότε θα πάει στον πόλεμο άφοβα, γιατί θα έχει την ελπίδα και τη σιγουριά πως θα γυρίσει ζωντανός.

Από το Τρωικό κάστρο η Ανδρομάχη στον Έκτορα που κίναε για τη μάχη φώναξε με φωνή φαρμακωμένη: «Στρατιώτη μου, τη μάχη θα κερδίσει, όποιος πολύ το λαχταρά να ζήσει. Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει, στρατιώτη μου για πόλεμο δεν κάνει» Έτσι κι εμένα η κόρη του Γαβρίλη σαν έφευγα στις 20 τ' Απρίλη μου φώναξε ψηλά από το μπαλκόνι:

«Στρατιώτη αν θες τη μάχη να κερδίσεις, μια κοπελίτσα κοίτα ν' αγαπήσεις. Όποιος το γυρισμό του όρκο δεν κάνει, στρατιώτη μου, τον πόλεμο το χάνει»

Το αντιπολεμικό πνεύμα παραμένει ίδιο και ισχυρό και στο τραγούδι και στο ομηρικό κείμενο.

Σε  ερώτηση που έγινε στους μαθητές: Ποιες ομοιότητες και διαφορές εντοπίζουν συγκρίνοντας το ομηρικό κείμενο με το παραπάνω τραγούδι, η μαθήτρια της Β΄ τάξης, Πετράκη Έλενα, απάντησε:

Ομοιότητες

Και στα δύο κείμενα είναι έντονο το αντιπολεμικό πνεύμα. Η αγάπη κυριαρχεί. Στο ομηρικό κείμενο είναι έκδηλη η αγάπη που τρέφει ο ένας σύζυγος γαι τον άλλο. Ο πατέρας για το παιδί, η αγάπη για την πατρίδα. Αλλά και το τραγούδι για αγάπη μιλά, αυτό το τρυφερό συναίσθημα που πρέπει να φωλιάζει στην καρδιά του κάθε πολεμιστή -ανθρώπου αν θέλει να κερδίσει τη μάχη-τη ζωή και να αισθανθεί ευτυχισμένος. Γιατί η αγάπη θα τον γεμίσει ελπίδα, αισιοδοξία και σιγουριά πως θα γυρίσει ζωντανός ,πως θα βγει δηλαδή νικητής.

Διαφορές

Η Ανδρομάχη (κόρη του Γαβρίλη) προτρέπει τον Έκτορα (πολεμιστή) να πάει στη μάχη έχοντας αισιοδοξία, ελπίδα και σιγουριά που θα του δώσει η αγάπη που φωλιάζει στην καρδιά του. Η Ανδρομάχη στο έπος δεν προτρέπει τον Έκτορα να βγει στη στο πεδίο της μάχης φοβούμενη για τη ζωή του, αλλά να υπερασπιστεί την Τροία από το πιο ευάλωτο τμήμα του τείχους της για να είναι ασφαλής.

Στο ομηρικό κείμενο σε κάποια σημεία υπάρχει ένα απαισιόδοξο κλίμα που δημιουργείται από το φόβο του θανάτου. Ο Έκτορας κάνει δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον (στ. 454-463) και η Ανδρομάχη προβλέπει το θάνατο του άνδρα της. Αντίθετα το κλίμα αυτό δεν υπάρχει στο τραγούδι. Αναφορά στο θάνατο γίνεται και στο τραγούδι "όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει στρατιώτη μου για πόλεμο δεν κάνει", θέλοντας να τονίσει πως όποιος κυριαρχείται από ηττοπάθεια, απαισιοδοξία είναι ανίκανος να παλέψει και να νικήσει. Η νίκη ανήκει σε όποιον αγαπά τη ζωή και αγωνίζεται με πάθος, ελπίδα, κουράγιο και πίστη.