Η όραση και η επεξεργασία της στον εγκέφαλο στηρίζεται στην αποτύπωση του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και την ευθύγραμμη πορεία του φωτός. Αξιοσημείωτο είναι ότι δε βλέπουμε τις ίδιες τις ακτίνες φωτός και τη διαδρομή τους, αλλά το είδωλο που σχηματίζουν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Υπάρχουν, όμως, μερικά φαινόμενα οπτικής, στα οποία δεν ισχύει η ευθύγραμμη πορεία του φωτός, ή το είδωλο στον αμφιβληστροειδή είναι παραπλανητικό. Τότε η όραση ξεγελιέται και βλέπονται αντικείμενα ή φαινόμενα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν, τα οποία ονομάζονται οφθαλμαπάτες. Υπάρχουν πολλές οφθαλμαπάτες, οι οποίες αφορούν όμοια σχήματα, αδυναμίες του προοπτικού σχεδίου, υιοθέτηση των χρωμάτων του περιβάλλοντος, μοτίβα, γρήγορη εναλλαγή σχεδίων, αλλαγή μέσου διάδοσης του φωτός και άλλα. Τέτοιες τεχνικές εφαρμόζονται στη φύση από τα θηράματα για να παραπλανήσουν την όραση των θυτών τους. Συνήθως, χρωματίζουν το δέρμα τους με χρώματα και σχέδια που μοιάζουν στο περιβάλλον τους, ώστε να συγχέονται με αυτό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χαμαιλέοντας. Δύο χαρακτηριστικές ανθρώπινες οφθαλμαπάτες είναι η οφθαλμαπάτη με το αγγείο και η οφθαλμαπάτη της ερήμου. Στην πρώτη απεικονίζεται ένα ακαθόριστο σχήμα που μπορεί να είναι αγγείο ή δύο άνθρωποι. Η άλλη συμβαίνει στην έρημο. Λόγω υπερβολικής ακτινοβολίας ο αέρας δεν έχει παντού την ίδια θερμοκρασία, ώστε οι ακτίνες φωτός να κάμπτονται. Έτσι, μερικές γαλάζιες ακτίνες από τον ουρανό φτάνουν στα μάτια του παρατηρητή από κάτω. Ο τελευταίος νομίζοντας πως το φως έρχεται ευθύγραμμα βλέπει λίμνες και οάσεις στη μέση της ερήμου. Βικιπαίδεια

Δείτε παρακάτω μερικές από τις διασημότερες οφθαλμαπάτες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, στις οποίες δυσκολευόμαστε να έχουμε μια σαφή αντίληψη αυτού που βλέπουμε.

Μια οφθαλμαπάτη  (η οφθαλμαπάτη Ebbinghaus), που παίζει με την αντίληψη μας. Ο πρώτος κεντρικός κύκλος φαίνεται μικρότερος από τον κύκλο δεξιά, αν και έχουν το ίδιο  μέγεθος. Τελικά τα πράγματα είναι σχετικά, ε;;

Αν επικεντρωθείτε στην παρακάτω εικόνα, οι τροχοί θα αρχίσουν να γυρνάνε (και προς τις δύο κατευθύνσεις). Ωστόσο, αν στη συνέχεια, επικεντρωθείτε σε έναν τροχό, αυτός ο τροχός θα σταματήσει, ενώ οι υπόλοιποι περιστρέφονται.

Μετρήστε τα άτομα της εικόνας. Όταν αλλάξουν θέση τα σώματά τους, ξαναμετρήστε τα. Κάτι δεν πάει καλά, ε;

Δοκιμάστε να περιγράψετε ό,τι βλέπετε στην εικόνα.

Τώρα περιγράψτε ό,τι βλέπετε σ' αυτήν την εικόνα.

Μήπως την τελευταία ζωγραφιά στην πρώτη εικόνα, την περιγράψατε ως άνθρωπο με γυαλιά και την τελευταία ζωγραφιά της δεύτερης εικόνας, την περιγράψατε ως αρουραίο;

Πόσες κολόνες βλέπετε; Δύο τετράγωνες ή τρεις στρογγυλές;

Λευκές γραμμές ή γκρι κηλίδες  ...

Κοιτάξτε προσεκτικά τα μαύρα τετράγωνα.  Θα αρχίσετε να βλέπετε γκρι κηλίδες  στα σημεία διασταύρωσης των λευκών γραμμών μεταξύ των μαύρων τετραγώνων.  Αυτή η ψευδαίσθηση  ανακαλύφθηκε από Ludimar Hermann το 1870 και είναι γνωστή ως πλέγμα ψευδαίσθησης του Hermann .

Βλέπετε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι ή δυο μεξικάνους;

H γνωστή οφθαλμαπάτη του Zollner.  Οι μεγάλες μαύρες γραμμές στην πραγματικότητα είναι παράλληλες μεταξύ τους.  Η οφθαλμαπάτη δημιουργείται από τις μικρές γραμμές που είναι διαγώνιες  στις μεγάλες γραμμές. Αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι το ένα άκρο των μεγαλύτερων γραμμών είναι πιο κοντά σε μας.

Η παρακάτω  στατική εικόνα ,αν την κοιτάξετε για πολλή ώρα, φαίνεται να είναι σε κίνηση.

Η  σπειροειδής αυταπάτη του Fraser, περιγράφηκε για πρώτη φορά  από το Βρετανό ψυχολόγο, Τζέιμς Φρέιζερ, το 1908. Τα   μαύρα τόξα φαίνονται να δημιουργούν έναν έλικα, αλλά τα τόξα είναι απλώς μια σειρά ομόκεντρων κύκλων.

Περισσότερες οφθαλμαπάτες εδώ