Ωριαίο Διαγώνισμα α΄ τριμήνου                                Επώνυμο
Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη                                 Όνομα
Γ΄ Γυμνασίου                                                             Ημερομηνία
Α΄ Ομάδα (να απαντήσετε στις 3 από τις 5 ερωτήσεις)
1.Να δώσετε σύντομο κατατοπιστικό σημείωμα για την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.

2. «Το πρώτο κράτος των ΗΠΑ είναι ένα δημοκρατικό κράτος». Δικαιολογήστε αυτή την άποψη.

3. Ο Καρλ Μάγιερ είναι ένας Γερμανός 24 χρόνων. Το 1769, μόλις τελειώνει τις σπουδές του στα νομικά, επισκέπτεται το Παρίσι. Εκεί μένει πέντε μήνες, από το Φεβρουάριο μέχρι και τον Ιούνιο, και γνωρίζει την πνευματική κίνηση της εποχής. Στη διάρκεια του ταξιδιού κράτησε ημερολόγιο με τις εντυπώσεις του. Αποσπάσματα από το ημερολόγιο αυτό διαβάζουμε παρακάτω. Μπορείτε να συμπληρώσετε τα κενά που υπάρχουν;

18 Φεβρουαρίου 1769, αργά το βράδυ.
Είναι αργά και κάνει φοβερό κρύο. Σήμερα το απόγευμα επισκέφθηκα τον κ. Ρενέ Μπαλμέν στο σπίτι του. Εκεί ήταν μαζεμένοι πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων. Μιλούσαν για το ________ και το βιβλίο του, Το Πνεύμα των Νόμων. Δεν το έχω διαβάσει και ρώτησα να μάθω περισσότερα. Σ' αυτό μελετάει τα πολιτεύματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και λέει ότι για να αποφύγουμε την ______ η εξουσία πρέπει να είναι ______. Άλλοι να ________ άλλοι να ________ και άλλοι να ________. Έτσι θα αποφεύγεται η ________της________. Πολύ ενδιαφέρον απόγευμα. Αύριο θα πάω να αγοράσω το βιβλίο. Θέλω πολύ να το διαβάσω.

4.Τι προέβλεπε το πρώτο γαλλικό σύνταγμα του 1791; Να απαντήσετε επιγραμματικά.

5.Ποιες δυσκολίες συνάντησαν οι επαναστάτες κατά τη δεύτερη φάση της γαλλικής επανάστασης και πώς προσπάθησαν να τις ξεπεράσουν ;

Β΄ Ομάδα (Να απαντήσετε στις 2 από τις 4 ερωτήσεις)
1.Να περιγράψετε την Τρίτη Τάξη της γαλλικής κοινωνίας αξιοποιώντας και τις πληροφορίες που σας δίνει το παρακάτω κείμενο:
Πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας τρεις ερωτήσεις: Τι είναι η Τρίτη Τάξη; Τα πάντα. Μέχρι τώρα ποια θέση είχε στην πολιτική; Καμιά. Τι θέλει να γίνει; Κάτι. [...] Ποιος τολμάει να πει ότι η Τρίτη Τάξη δεν έχει ό,τι χρειάζεται για να φτιάξει ένα ολοκληρωμένο έθνος; Μοιάζει με ένα δυνατό και ρωμαλέο άντρα, με το ένα χέρι του όμως ακόμη αλυσοδεμένο. Αν η τάξη που έχει τα προνόμια [η αριστοκρατία και ο κλήρος] χάσει την εξουσία, το έθνος δε θα γίνει χειρότερο, αλλά καλύτερο. Λοιπόν, τι είναι η Τρίτη [Τάξη]; Τα πάντα? αλλά αλυσοδεμένη και καταπιεσμένη. Τι θα είναι χωρίς την τάξη που έχει τα προνόμια; Τα πάντα αλλά θα είναι ελεύθερη και θα προοδεύσει [...]. Η Τρίτη Τάξη πρέπει να καταλάβει, από τις ιδέες και τα γεγονότα της εποχής, ότι μπορεί να στηρίζεται μόνο στη γνώση και στη δύναμή της. Ο ορθός λόγος [=η λογική] και η δικαιοσύνη τη στηρίζουν.

2. Να σχολιάσετε συγκριτικά τα παρακάτω κείμενα (πού συγκλίνουν, πού διαφέρουν;).
α. Οι απόψεις του Τζον Λοκ
"Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του [...], τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η βία".

β. Οι απόψεις του Ζαν Ζακ Ρούσο
"Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοι του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει. Δεν υπάρχει θέμα να συμβληθούν με το λαό, πρέπει να τον υπακούουν".

3. Το παρακάτω ζωγραφικό έργο δείχνει ένα δικαστήριο στη Γαλλία στην εποχή της επανάστασης: οι δικαστές (δεξιά) δικάζουν έναν εχθρό της επανάστασης (αριστερά).Πώς παρουσιάζει ο ζωγράφος τους δικαστές; Εμπλουτίστε το σχολιασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις .

4. Αφού μελετήσετε την παρακάτω πηγή, να συνθέσετε κείμενο που να εξηγείτε γιατί η Γαλλική Επανάσταση υπήρξε ορόσημο στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία.

Η Γαλλική Επανάσταση είναι ίσως το σπουδαιότερο κοινωνικοπολιτικό γεγονός το οποίο συνέβη τους τελευταίους τρεις αιώνες στην Ευρώπη, αν αναλογισθεί κανείς το εύρος και την ποιότητα των επιδράσεων που προκάλεσε στις συνειδήσεις των λαών της Ευρώπης αλλά και ολόκληρου του πολιτισμένου κόσμου. Το 1789, ως ο αφετηριακός χρόνος της Επανάστασης, αποτελεί το ιστορικό ορόσημο της πορείας των ευρωπαϊκών λαών, αφού σηματοδότησε την αρχή βαθιών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και ιδεολογικών αλλαγών όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Ας μην ξεχνούμε δε ότι η Γαλλική Επανάσταση αποτέλεσε το επαναστατικό πρότυπο πολλών υπόδουλων λαών, μεταξύ των οποίων και του ελληνικού. [...]
Η Γαλλική Επανάσταση έμεινε στην ιστορία όχι τόσο γιατί γκρέμισε το παλαιό πολιτικό καθεστώς στη Γαλλία, όσο γιατί αποσάθρωσε τις εσωτερικές δομές που στήριζαν αυτό το καθεστώς, δημιουργώντας την ελπίδα σε όλους τους λαούς της Ευρώπης για αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ατομικής και συλλογικής ζωής. Η Γαλλική Επανάσταση αποτέλεσε το παράδειγμα σε όλη την Ευρώπη ότι οι λαοί μπορούν, αν θέλουν, να αλλάξουν τις τύχες τους και να δημιουργήσουν μια κοινωνία δικαιοσύνης και πραγματικής αδελφοσύνης. Οι αρχές και τα διδάγματα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης αποτέλεσαν τους φωτεινούς φάρους για τους επόμενους δύο αιώνες για κάθε αγωνιζόμενο λαό και παραμένουν μέχρι σήμερα μια από τις μεγαλύτερες πνευματικές παρακαταθήκες της ανθρωπότητας.

(Αλμπέρ Σομπούλ, Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης, τόμος 2ος, σ. 369 - 370.)